این سوال که انیمیشن چیست و به چه روش‌هایی تولید می‌شود، از جمله سوالاتی است که پاسخ به آن می‌تواند ما را با تاثیر بزرگ هنر پویانمایی در تحول دنیای نمایش دیجیتال آشنا کند. در دنیای بازاریابی دیجیتال امروز، جایی نیست که صنعت انیمیشن و پویانمایی پا نگذاشته باشد و در آن عرصه تحول ایجاد نکرده باشد. آموزش، سرگرمی، تبلیغات و بازاریابی همه و همه پیشرفت خود را مدیون صنعت انیمیشن سازی هستند.
برای آشنایی بیشتر برای اینکه متوجه شویم انیمیشن چیست بهتر است ابتدا تعریفی از انیمیشن و ساختار آن داشته باشیم، سپس در ادامه پیشینه این صنعت را در جهان و ایران بررسی کنیم و در پایان انواع انیمیشن را مرور کنیم تا جایگاه آن را بهتر درک کنیم.
تعریف انیمیشن
انیمیشن چیست ؟ انیمیشن گونه‌ای از قصه‌گویی و داستان پردازی است با این تفاوت که از تصاویر مختلف و توالی آنها کمک می‌گیرد تا بتواند داستان خود را در توهم حرکت روایت کند. در واقع انیمیشن صنعت خلق تصاویر برای ایجاد توهم حرکت است. نظریه‌های علمی می‌گویند چشم انسان می‌تواند یک تصویر را در 16/1 ثانیه در ذهن ما ثبت کند از این رو وقتی تصاویر مختلف پی در پی برای ما به نمایش در‌می‌آیند، مغز آنها را به صورت یک تصویر متحرک دریافت می‌کند
همه آنچه در یک انیمیشن اتفاق می افتد
در انیمیشن، بازیگران اصلی از ابتدا مشخص هستند و آنچه در هر تصویر متفاوت است، تنها جزئیات رفتار هر یک از بازیگران است. تفاوت‌هایی که حین حرکت مشخص می‌شوند و از مجموع آنها یک داستان جدید روایت می‌شود. بنابراین آنچه در انیمیشن روایت می‌شود، رفتارهای یک آیتم است که در نهایت می‌توانند موقعیت مشخص و تعریف شده‌ای را از آیتم موردنظر برای ما به اجرا بگذارند. ساخت هر ثانیه از انیمیشن به 24 فریم نیاز دارد. فریم‌ها کوچکترین اعضای تشکیل دهنده‌ی یک تصویر هستند که تعداد آنها می‌تواند در نوع اجرا و سبک انیمیشن تاثیر بگذارد.
بنابراین، در انیمیشن این تصاویر هستند که داستان می‌گویند. بازیگران و آبجکت‌های یک انیمیشن هرگز گم نمی‌شوند بلکه در هر تصویر، تنها جزئیات دقیق‌تری از رفتار هر کدام به نمایش درمی‌آید. بنابراین تفاوت‌ها در هر فریم و جزئیاتی که بر روی آنها تاکید شده است، در انیمیشن حرف اصلی را می‌زند. همیشه این ایده یا سناریو است که می‌تواند به ما در ساخت انیمیشن کمک کند.
تاریخچه ساخت انیمیشن
اینکه اولین انیمیشن جهان کی و کجا ساخته شد، مشخص نیست اما می‌توانیم اولین نشانه‌های آن را در دوران نوسنگی، وقتی انسان‌های اولیه، تصاویر موردعلاقه خود را بر دیواره‌ی غارها و روی اشیاء حک می‌کردند، پیدا کنیم. ساخت انیمیشن به معنای امروزی و مدرن آن، اولین بار در سال 1832 میلادی و در ایالات متحده آمریکا انجام شد.
جوزف پلاتو اولین ابزار ساخت انیمیشن را که مبتنی بر اصل پایداری بینایی بود اختراع کرد. بعد از آن ویلیام جورج هورنر در سال 1834 میلادی اولین پروژکتور تصویری را با عنوان چرخ شیطان ساخت که به نوبه‌ی خود، اولین نوآوری در صنعت فیلمسازی محسوب می‌شود.
در نهایت جیمز استوارت بلکتون که او را به عنوان پدر انیمیشن آمریکایی میشناسند، موفق شد در سال 1900 با استفاده از تکنیک stop move انیمیشن The Enchanted Drawing را بسازد، یک فیلم صامت و سیاه و سفید که در آن، نقاشی و تصاویر روی تخته سیاه با استفاده از فیلم با 20 فریم در ثانیه ضبط شده بود.
بیست سال بعد، کاریکاتوریست فرانسوی امیل کوهن اولین فیلم کاملا انیمیشن را ساخت. خیلی طول نکشید که سل انیمیشن توسط ارل هارل پدر انیمیشن سنتی جهان خلق شد و بعد از آن انیمیشن دیزنی و نمونه‌های آن همچون میکی موس، سفید برفی و هفت کوتوله متولد شدند و دنیای انیمیشن را دگرگون کردند و زیبایی دوچندانی را به جهان انیمیشن و طرفداران آن بخشیدند.
انیمیشن سازی در ایران
اگر چه ساخت انیمیشن در ایران بیشتر از 50 سال عمر ندارد اما آثار به جامانده در یافته‌های باستان‌شناسی در پُرقدمت‌ترین بناهای تاریخی ایران نشان میدهد، انیمیشن در ایران از یک زمینه مستعد و قوی برخوردار است و ایرانیان در این صنعت به نوبه خود پیشتاز بوده‌اند.
معروفترین این یافته‌ها، جام بز و درخت خرما می‌باشد که در شهر سوخته سیستان توجه باستان‌شناسان را به خود جلب کرد. یک جام که گرداگرد آن یک بز در یک حرکت پنج گانه با درخت خرما گفتگو می‌کند. دست‌آفریده‌ای که قدمت آن به 3200 سال پیش از میلاد باز می‌گردد.
تابلوی سنگی شکار گراز در طاق بستان کرمانشاه نمونه بدیهی دیگری از این پیشینه قوی است. تمامی عناصر بر صفحه این تابلوی سنگی نشان از یک داستان دارد که در ابتدا، میانه و پایان خود یک داستان ویژه را روایت می‌کند. داستان شکار گراز توسط یزگرد ساسانی که نقالی آن به خوبی از نمای بیرونی این تابلو مشخص است.
در دوران معاصر، نخستین فیلم کوتاه پویانمایی ایرانی توسط اسفندیار احمدیه باعنوان ملانصرالدین در سال ۱۳۳۶ خورشیدی و با امکانات بسیار محدود ساخته شد. در حال حاضر مرکز پویا نمایی صبا (وابسته به صدا و سیما) بزرگترین نهاد ساخت و سفارش انیمیشن در ایران است که سالانه هزاران دقیقه انیمیشن از تهیه کنندگان خریداری می‌کند.
انواع انیمیشن
انیمیشن‌ها معمولا بر مبنای تکنیک‌های استفاده شده در فرآیند ساخت، دسته‌بندی می‌شوند. انواع انیمیشن در دو دسته کلی جای می‌گیرد:
انیمیشن سنتی 2 بعدی
سل انیمیشن Cel Animation
روشی است که در آن طراحی روی طلق اجرا و رنگ آمیزی شده و سپس روی زمینه یا بک گراند قرار می‌گیرند و معمولاً دو فریم از هر تصویر فیلمبرداری می‌شوند. تعداد فریم‌ها برای هر تصویر متناسب با موضوع و نوع حرکت، قابل تغییر است. نام سل انیمیشن از طلق‌های شفاف سلولوئیدی که قابلیت عبور نور از خودشون رو دارند گرفته شده است. از این شیوه در طراحی و ساخت کارتون‌های به یادماندنی، از واتو واتو تا گالیور و هایدی و ای کی یو سان، استفاده شده است.
استاپ موشن Stop Motion
یکی دیگر از انواع انیمیشن، استاپ موشن است. در واقع استاپ موشن شاخه‌ای از انیمیشن است که در آن اشیا و آبجکت‌های واقعی فریم به فریم دستکاری می‌شوند به گونه‌ای که بعد از ضبط، بیننده احساس می‌کند این اشیاء جان دار هستند و حرکت می‌کنند. انیمیشن خمیری، سیلوئت، آبجکت انیمیشن، انیمیشن عروسکی، استاپ موشن کات اوت از انواع استاپ موشن هستند.
انیمیشن مدرن
انیمیشن 2 بعدی (وکتور یا مبتنی بردار) 2D Animation
انیمیشن مبتنی بر بردار از مقادیر ریاضی برای تغییر اندازه تصاویر استفاده می‌کند، بنابراین حرکت صاف است و برای متحرک نمودن تصاویر نیازی به بارگیری مجدد همان شخصیت‌ها نیست.
انیمیشن 3 بعدی 3D Animation
در این شیوه کلیه تصاویر یا نقاشی‌ها به وسیله رایانه ترسیم می‌شود. این نوع انیمیشن با دخالت یک انیماتور که بخش‌های مختلف تصویر را جابه‌جا می‌کند و طول حرکت‌ها را تغییر میدهد تولید می‌شود. امروز نام انیمیشن بیشتر از هر چیز با نام انیمیشن سه بعدی گره خورده است.
نقاشی متحرک flip Book
یک نوع دیگر از انیمیشن مدرن، نقاشی متحرک است. قطعات گرافیکی دیجیتالی هستند که توهم حرکت را به وجود می‌آورند ومعمولاً برای تبلیغات و توالی عنوان در فیلم‌ها برای برقراری ارتباط با بیننده مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این روش غالباً برای پروژه‌های چندرسانه‌ای و فعالیت‌های تجاری استفاده می‌شود.
انیمیشن انیمه Anime Animation
یک سبک از طراحی با دست و پویانمایی رایانه‌ای است که خاستگاه آن ژاپن است و معمولاً بر مبنای مانگا ساخته می‌شود. انیمه‌ها دارای خصوصیاتی از قبیل نقاشی‌های رنگارنگ، شخصیت‌های پرجنب و جوش، داستانی همراه با پیکار و نبرد و اغلب با موضوعاتی خیالی که در آینده رخ می‌دهند، همراه است. انیمه در واقع کوتاه شده‌ی واژه‌ی انگلیسی انیمیشن animation (پویانمایی) است.
در پایان باید بگوییم آنچه انیمیشن سنتی و انیمیشن مدرن را از یکدیگر متمایز می‌کند این نکته است که انیمیشن کار قبلا تصاویر را روی یک میز نور جای‌گذاری و طراحی می‌کرد و به تصاویر قدیمی خود دسترسی داشت، اما اکنون این فیزیک کنار گذاشته شده و معمولا تمامی مراحل ضبط روی تبلت و رایانه انجام می‌شود.
امروزه صنعت انیمیشن در تیزرهای تبلیغاتی، برنامه‌های علمی آموزشی، جلوه‌های ویژه یا انیمیشن ترکیب شده با فیلم، ساخت انیمیشن برای سرگرمی کودکان و نوجوانان، ساخت محیط‌های شبی‌سازی شدهﻯ واقعی، ساخت بازی‌های کامپیوتری جایگاه ویژه ای دارد.
Thanks very nice blog!
اون فیلم ساخته توماس ادیسون هست چرا نوشتین بلکتون؟
خیلی ممنون بابت بازخوردتون. این فیلم به تهیه کنندگی شرکت ادیسون بوده و در اصل ساخت این انیمیشن را به نام بلکتون میشناسند. چون بازیگر اصلی این انیمیشن نیز بوده است.